Miasto jako galeria
Street art
W Koszycach sztukę współczesną można podziwiać także w plenerze. Odwiedź wschodnią Słowację i obejrzyj wystawę pod gołym niebem, istną galerię miasta, w której mural, graffiti, typografia reklamowa traktowane są jako DZIEŁA SZTUKI, a mieszkańcy czy turyści jako jej konsumenci. Bądź gościem miejskiej galerii plenerowej, bez biletu i czerwonego dywanu. Zobacz, jak powstają tego typu prace w przestrzeni publicznej.
Mural
Choć mural wciąż bywa traktowany jako coś świeżego, prawda jest taka, że istnieje od zawsze. Wystarczy wspomnieć malowidła w jaskiniach w Altamirze w Hiszpanii czy w Lascaux we Francji. Albo przesłania skierowane do polityków na ścianach mieszkań w Rzymie, niedawno odkryte termopolium w Pompejach z rysunkowym menu jednej z ówczesnych budek z jedzeniem (to przecież street food!), a nawet renesansowe sgraffita we Włoszech. Wystarczy, że uznamy je za typowe style dekoracyjne spotykane na fasadach budynków, a później także we wnętrzach.
Murale i graffiti ożywiają ponure, szare ściany osiedli, przynoszą powiew świeżości w zapuszczonych zakamarkach centrum, rozweselają nudne pasaże i przejścia. Sztuka uliczna w mieście jest przesłaniem, reakcją na wydarzenia społeczne i bieżące bolączki, może wyrażać nostalgię, marzenia albo chęć ucieczki. Podnosi na duchu, bawi, stawia pytania, daje odpowiedzi i zachęca do filozofowania.
Street Art Communication (SAC) to niesforna grupka miejskich poszukiwaczy przygód, którzy w 2008 roku odkryli, że miasto to przestrzeń, która może rosnąć albo kurczyć się wprost proporcjonalnie do poczucia dumy z owej przestrzeni. Od 2011 roku SAC jest kuratorem największej miejskiej galerii murali na Słowacji – OMG, czyli Open Mural Gallery. Krótko mówiąc chodzi o kreatywne wykorzystanie ścian budynków mieszkalnych. Galerię tworzą monumentalne obrazy autorstwa uznanych współczesnych twórców stret artu. Na sztukę uliczną można się natknąć dosłownie w całym mieście. Obecnie punkt SAC mieści się w centrum kultury Tabačka Kulturfabrik przy ulicy Gorkého 2.
OMG (Open Mural Gallery) map: https://sacsac.org/
Zobacz 12 koszyckich murali w jeden dzień: https://www.invisiblemag.sk/12-muralov-za-jeden-den-v-kosiciach/
Santiago – kolekcjoner zapomnianych słów
Artysta uliczny, którego znakiem rozpoznawczym jest łódka, parowiec lub podpis Santiago. Fasady koszyckich kamienic i ściany w miejscach o wzmożonym ruchu pieszych są dla niego niczym puste kartki, na których zapisuje swoje historie. To minimalista, streszcza się w jednym czy dwóch zdaniach. Dobrze wyczuwa nastroje społeczne i potrafi je przekuć w słowo. Częstym motywem jego twórczości jest miłość i zwykłe codzienne błahostki. Nie unika tematów filozoficznych, które przerabia na zgrabne bon moty. Pytanie, czy wciąż jest to sztuka czy już wandalizm pozostaje nierozstrzygnięte. Warto jednak zauważyć, że wielu jego napisów nie zamalowano. Czy to znaczy, że ktoś uznał je za dowcipne lub niosące głębokie przesłanie? Może kiedyś się dowiemy. Zwróć uwagę na charakterystyczne pismo, a znajdziesz Santiago.
Santiago
Serce to tylko mięsień
Tobie wystarczy, że jestem, a ja nie potrafię być bez Ciebie
Anioły kłamią… to w zasadzie ich robota.
Wyślij SMS z pogróżkami pod numer 1166 (służy do zakupu biletów komunikacji miejskiej przez SMS)
No jak, bezdomni bez nadziei?
Miłość jest zaraźliwa
Z czasem miękniemy na argumenty. Ziemia to pływająca deska (chyba).
Facebook: https://www.facebook.com/Santiago-zberate%C4%BE-zahoden%C3%BDch-slov-315877157191/
Typografia reklamowa
Gdy mowa o kulturze wizualnej miasta, składa się na nią wiele elementów, wśród których szczególne miejsce zajmuje typografia reklamowa. Na fali zainteresowania przestrzenią publiczną i czcionkami powstała publikacja „NEON”, słownik typograficzny, który opisuje reklamy z minionych epok i ich pozostałości, dawne szyldy, a także podejmuje temat smogu reklamowego opisując 26 miast wschodniej Słowacji, w tym także Koszyce. Odrębny rozdział autorzy – Samo Čarnoký i Rado Sinčák – poświęcili neonom, które od swojej premiery w 1912 roku na Expo w Paryżu istotnie wyewoluowały, jednak za sprawą wspaniałego efektu, jaki zapewniają i atmosfery, jaką tworzą, możemy się nimi cieszyć także dziś, choć coraz częściej mają postać energooszczędnych LED-ów.
https://www.facebook.com/knihaNEONa/?ref=page_internal
Reklamná typografia:
Kuchynské potreby (Alžbetina ulica)
Papier (Mlynská ulica)
Maratón (Námestie Maratónu mieru)
Pozostatky po Mladosti (Hlavná ul.)
Merkúr (B. Nemcovej)
Kino ÚSMEV MAPA
Mural
Hoc takéto umenie sa vníma ako nové, pravdou je, že existuje od nepamäti. Stačí si pripomenúť jaskynné maľby v španielskej Altamire alebo francúzskej jaskyni Lascaux, či odkazy pre politikov na stenách obydlí v Ríme, nedávno objavené termopólio v Pompejách s kreslenou ponukou vtedajšieho streed foodového stánku alebo renesančné sgrafitá v Taliansku – ako typické dekoratívne slohové prvky, ktoré sa vyskytujú na fasádach budov a neskôr aj v interiéroch.
Mural a grafity oživujú ponuré sivé fasády sídliskových panelákov, osviežujú ošumelé kúty centra, rozveseľujú nudné pasáže. Umenie v meste je tiež výpoveďou reflektujúcou sociálno-spoločenské dianie, vývoj, problematiku doby, nostalgiu, sen, únik. Povznáša, rozosmieva, kladie otázku, ponúka odpoveď i ponára do filozofie.
Street Art Communication je nepoddajný zhluk mestských dobrodruhov, ktorí v roku 2008 uverili, že mesto je priestor, ktorý sa zväčšuje alebo zmenšuje priamo úmerne s pocitom hrdosti naň. Od roku 2011 SAC kurateluje najväčšiu mestskú muralistickú galériu na Slovensku – OMG – Otvorená mestská galéria – je to výstavný priestor na fasádach obytných domov. Galériu tvoria monumentálne maľby od velikánov súčasného svetového muralizmu. Vystavené diela sa rozprestierajú naprieč mestom Košice. V súčasnosti je bod SAC v databáze Tabačky Kulturfabrik na Gorkého 2 v Košiciach.
OMG (Open Mural Gallery) map: https://sacsac.org/
Pozrite si 12 grafitov v Košiciach za jeden deň: https://www.invisiblemag.sk/12-muralov-za-jeden-den-v-kosiciach/
Santiago – zberateľ zahodených slov
Pouličný umelec podpisovaný lodičkou, parníkom alebo menom Santiago. Košické fasády a plochy okolo frekventovaných chodníkov poňal ako prázdne strany knihy, kde píše svoje príbehy. Minimalisticky, vetou či dvoma. Autenticky reflektuje a špecificky zachytáva spoločenskú náladu mesta, venuje sa láske a veselým banalitám. Nevyhýba sa vážnym filozofickým témam, ktoré charakteristicky zachytáva v jednoduchých bonmotoch. Či ide o umenie alebo vandalizmus rozhoduje aj to, že množstvo zo Santiagových nápisov v Košiciach nebolo zatretých. Považuje ich teda verejnosť za vtipné a hlboké myšlienky? Všimnite si tancujúce písmenka.
Santiago
Srdce je len sval
Tebe stačí že som a ja to bez Teba neviem
Anjeli klamú…majú to v popise práce
Zašlite výhražnú sms na č. 1166
Tak jak bezdomovci bez nádeje?
Láska je tiež infekčná
Časom sme mäkkí na tvrdenia. A zem je plávajúca doska (asi).
Facebook: https://www.facebook.com/Santiago-zberate%C4%BE-zahoden%C3%BDch-slov-315877157191/
Reklamná typografia
Z pohľadu vizuálnej kultúry mesta tvorí tento priestor široké spektrum elementov, z ktorých špecifickým a úmyselne neprehliadnuteľným je reklamná typografia. Práve kvôli osobnému vzťahu autorov Sama Čarnokého a Rada Sinčáka k verejnému priestoru a písmu vznikla publikácia NEÓNA – typografický šlabikár, ktorý mapuje výskyt nostalgických reklám a ich pozostatkov, retro nápisov, ale i reklamného smogu v 26 východoslovenských mestách. Aj v Košiciach. Zvláštnou kapitolou je neónová reklama, ktorá od svojej premiéry na Expe v Paríži v roku 1912 prešla príznačným vývojom, no z jej veľkolepého efektu, ktorý mestám pridáva atmosféru sa tešíme dodnes, hoc v podobe šetrných LED reklám.
https://www.facebook.com/knihaNEONa/?ref=page_internal
Reklamná typografia:
Kuchynské potreby (Alžbetina ulica)
Papier (Mlynská ulica)
Maratón (Námestie Maratónu mieru)
Pozostatky po Mladosti (Hlavná ul.)
Merkúr (B. Nemcovej)
Kino ÚSMEV MAPA
