Silická płanina

Silická płanina

Silická planina to największy płaskowyż Słowackiego Krasu, zajmuje powierzchnię około 150 km² i położona jest w jego południowej części. Leży na terytorium dwóch państw: Słowacji i Węgier. Jej powierzchnię tworzy wapienny płaskowyż. Planina to słabo zalesiony lub bezleśny płaskowyż. Zgodnie z podziałem geomorfologicznym teren Silickej planiny zaliczany jest do Rudaw Słowackich, w skład których wchodzi Słowacki Kras, i jest częścią Wewnętrznych Karpat Zachodnich.
Od Plešiveckej planiny oddziela ją od zachodu głęboka dolina, a od płaskowyżu Dolný vrch dolina rzeczki Turňa, od południa graniczy z Kotliną Rymawską, a od północy jej granicą są strome stoki, oddzielające ją od Kotliny Rożniawskiej. Na wschodzie jej granicą jest przełęcz Jablonovské sedlo, nazywana również Soroška. Planina zbudowana jest z jasnych wapieni triasowych. Jej najwyższe szczyty to Malý vrch (679 m) i Drieňovec (676 m), leżące w północnej części płaskowyżu, skąd wysokość łączna stopniowo obniża się aż do 450 m przy jaskini Domica.
Innym znany wzniesieniem jest widokowa Dievčenská skala (660 m n.p.m.), z której można zobaczyć panoramę północnej części Słowackiego Krasu i Gór Wołowskich. Na północno-zachodnim krańcu Silickej planiny, powyżej miejscowością Brzotín, wznoszą się z daleka widoczne Brzotínske skaly. Na Silickiej planinie występują praktycznie wszystkie powierzchniowe i podziemne formy typowej krasowej rzeźby terenu. Ze wszystkich płaskowyżów Słowackiego Krasu to na Silickej planinie występuje najwięcej form krasowych.
Największą atrakcją turystyczną Silickej planiny są jej jaskinie i przepaści. Łącznie odkryto tu 17 jaskiń i 14 przepaści. Najbardziej znanymi jaskiniami są: Silická ľadnica, jaskinia Gombasecká, Ardovská, Májkova, Milada, Hrušovská i jaskinia Domica. Jaskinia Domica, Krásnohorská oraz Gombasecká są udostępnione do zwiedzania. Babská diera to długa na 46 metrów pionowa przepaść jaskiniowa i miejsce kultu człowieka kultury kyjatyckiej. Znajdują się tu także najgłębsze rozpadliny Słowackiego Krasu – Brázda 180 m, Malá železná priepasť 142 m i Veľká Bukova 141 m. W okolicy Kečova, Silicy i Silickej Brezovej są dosyć duże, niezalesione tereny płaskowyżu, bardzo piękne krajobrazowo. Mniej typowymi formami krasowymi są jeziora powierzchniowe.
Na płaskowyż najłatwiej można się dostać z miejscowości Silica, Kečovo i Silická Brezová, które leżą bezpośrednio na Silickej planinie.

Plešivec

Plešivec to miejscowość na Słowacji w powiecie Rożniawa. Leży w widłach potoku Štítnik i rzeki Slaná. Jest południowo-zachodnią bramą do parku Narodowego Słowacki Kras, a zaczyna się płaskowyżem Plešivecká planina. Od stromego łysego zbocza płaskowyżu wywodzi się nazwa miejscowość.
Pierwotne średniowieczne miasteczko było siedzibą rodu szlacheckiego Bebeków, którzy zbudowali tu słynny zamek nizinny i swój kościół rodowy, gotycką budowlę z wyjątkowymi freskami, służącą obecnie Chrześcijańskiemu Kościołowi Reformowanemu. Z zamku zachowała się jedyne część jego murów, o wysokości około 6 m.
Obecnie miejscowość jest ważnym węzłem drogowym i kolejowym, centrum administracyjnym oraz kulturalnym regionu.
W jej pobliżu znajdują się różne atrakcje przyrodnicze, takie jak na przykład leje krasowe, przepaście, wywierzyska, jaskinie oraz cenna fauna i flora. Najbardziej znanymi przepaściami Słowackiego Krasu, znajdującymi się w podziemiach Plešiveckiej planiny są Zvonivá jama i Diviačia priepasť.

Dlhá Ves

Miejscowość Dlhá Ves znajduje się w południowej części Parku Narodowego Słowacki Kras. Położona jest na południowo-zachodnim krańcu wapiennej Silickej planiny w zamkniętej Dlhoveskej dolinie, 3 km od granicy z Węgrami, w pobliżu znanej na świecie jaskini Domica. W jej pobliżu znajduje się przejście graniczne Aggtelek - Domica. Pagórkowaty teren od północnego wschodu porośnięty jest lasem dębowym i roślinnością krzaczastą.
Nazwa miejscowości kolejno zmieniała się z Horuati, Hoziwzo, Wziuzow, Hosúsow, Hosúsovo aż po dzisiejszą nazwę Dlhá Ves. Wieś ta należała do Kačičów, a potem do połowy XVI wieku do Bejeich. W XIV wieku pobierano w niej myto na drodze do Turni. W latach 1938-45 przyłączono Dlhą Ves do Węgier.
Do dziś można w niej znaleźć kilka zachowanych tradycyjnych gemerskich domostw chłopskich z początku XX i końca XIX wieku.
Regularnie organizowane są tu wydarzenia kulturalno-integracyjne, a także kultywuje się tradycyjne rzemiosła ludowe i umiejętności. Z ludowych tradycji i rzemiosł zachowało się wypalanie węgla drzewnego, tkactwo, koronkarstwo i malowanie na szkle.

Jaskinia Domica

Domica je najbardziej znaną i najdłuższą jaskinią w Parku Narodowym Słowacki Kras. Położona jest na Silickej planinie (płaskowyżu) w osadzie Domica niedaleko miejscowości Kečovo i Dlhá Ves.
Oprócz ważnych walorów geomorfologicznych przyciąga uwagę przede wszystkim bardzo cennymi znaleziskami archeologicznymi, bogatymi tarczami i bębnami krasowymi, a także licznymi gatunkami mieszkających w niej nietoperzy. Żyje w niej aż 16 gatunków tych zwierząt, które łącznie liczą około 1500 osobników. Powstała w drugorzędowych jasnych wapieniach wettersteinskich z okresu środkowego triasu płaszczowiny silickiej wzdłuż pęknięć tektonicznych, które pojawiły się w wyniku działalności korozyjnej i erozyjnej podziemnych cieków wodnych Styks i Domický potok.
Jaskinia została odkryta w 1926 roku, a w 1995 roku wraz z pozostałymi jaskiniami Słowackiego Krasu wpisano ją na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Jej szata naciekowa z wieloma stalagmitami i stalaktytami zachwyca swoim pięknem. W jaskini można zobaczyć wyjątkowe draperie „heliktytowego” charakteru, pagodowe stalagmity i kaskadowe wodospady w stylu łaźni rzymskich. Gdy z powierzchni ziemi ścieknie wystarczająco dużo wody, odbywają się spływy łódkami podziemną rzeką Styks. Wycieczkowy spływ łódkami ma długość 150 m. Domica jest połączona z jaskinią Čertova diera i tworzy jedną całość z jaskinią Baradla na Węgrzech o łącznej długości około 25 km. Długość podziemnych pomieszczeń Domicy to 5 368 m, z czego udostępnionych do zwiedzania jest 1 315 m. Temperatura powietrza w jaskini ma około 11°C, a wilgotność wynosi aż 98 %.
Ze względu na jej naturalne piękno, filmowcy wykorzystali jaskinię do nakręcenia adaptacji filmowej znanej baśni Pavla Dobšinského O soli cenniejszej niż złoto.
Parking znajduje się bezpośrednio przed terenem stanowiącym wejście do jaskini, wytyczono tam też ścieżkę edukacyjną. Wewnątrz zaaranżowano wystawę edukacyjną. Najbliższy przystanek transportu publicznego znajduje się w miejscowości Kečovo, Domica (bus). Dojazd do jaskini samochodem: z Rożniawy przez Plešivec kierunek Domica - 25 km, z Tornali przez Plešivec kierunek Domica – 25 km.
Trasa zwiedzania:
Długość: 780 m, 1180 m, 930 m
Czas zwiedzania: 45 min., 60 min., 60 min.
Pętle: Krótka pętla, Długa pętla (bez spływu), Pętla ze spływem
Godziny otwarcia:
Sezon główny (czerwiec – sierpień)
Pętla bez spływu 9:00 – 16:00
Cennik biletów:
Mała pętla: dorośli 6 €, studenci i emeryci 5 €, dzieci 3 €
Długa pętla, pętla ze spływem: dorośli 7 €, studenci i emeryci 6 €, dzieci 3,50 €

Kečovo

Miejscowość Kečovo znajduje się niedaleko granicy z Republiką Węgierską, na południowym skraju wapiennej Silickiej planiny. Teren miejscowości ma pagórkowaty charakter bez cieków powierzchniowych i jest słabo zalesiony. Okolica obfituje w leje krasowe, przepaście, wywierzyska i jaskinie. Pierwsza pisemna wzmianka o Kečovie pochodzi z XIII wieku, w XVI wieku po najazdach tureckich wieś opustoszała, ale w XVIII wieku została ponownie zasiedlona.
Tutejsi mieszkańcy w przeszłości zajmowali się rolnictwem, kowalstwem, hodowlą bydła, górnictwem i wypalaniem wapna. W latach 1939-1945 miejscowość ta była przyłączona do Węgier.
Tutejsze zabytki to: klasycystyczny kościół ewangelicki z 1820 roku, klasycystyczny rzymskokatolicki kościół pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego z XIX wieku i kilka zachowanych tradycyjnych gemerskich domostw chłopskich.
Obszarem chronionym na tym terenie jest najstarszy lapiaz pokrywający wapienne zbocze pod szczytem Maliníka (493 m).

Silická Brezová

Silická Brezová znajduje się w powiecie Rożniawa w regionie Gemeru. Położona jest na Silickiej planine, która leży pośrodku Parku Narodowego Słowacki Kras.
Kilka znalezisk archeologicznych odkrytych na terenie Silickiej Brezovej świadczy o zasiedleniu tych ziem już w neolicie. Prawdopodobnie od końca okresu halsztackiego aż do średniowiecza teren ten nie był zasiedlony. W latach 1938-1945 miejscowość należała do Węgier. Miejscowa ludność zajmowała się uprawą roli i hodowlą bydła. Kopalnia ołowiu nie przynosiła większych zysków, a ważniejszym źródłem dochodów tej miejscowości była i jest eksploatacja czerwonego marmuru.
W pobliżu miejscowości znajdują się różne ciekawostki przyrodnicze, takie jak na przykład: leje krasowe, przepaście, wywierzyska, jaskinie oraz cenna fauna i flora. W obrębie miejscowości Silická Brezová znajdują się atrakcje przyrodnicze – rezerwat przyrody Kráľova studňa, jaskinia Milada i przepaść Zvonivá, które są wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Są tu również zabytki: renesansowy kościół z XVI z drewnianą, malowaną amboną z XVIII w. Zachowało się także wiele tradycyjnych domostw chłopskich z końca XIX i początku XX w. Zachowała się też stara, do dziś działająca, studnia.

Ardovo

Miejscowość znajduje się na zachodnim krańcu Silickej planiny, 20 km na południowy zachód od miasta Rożniawy. Pierwsza pisemna wzmianka o niej pochodzi z pierwszej połowy XIII wieku. Ardovo zostało założone przez leśników królewskich w miejscu starszej osady. W 1682 roku wieś została spustoszona. Nowa kolonizacja miała miejsce dopiero w 1740 roku. W latach 1939-1945 Ardovo było przyłączone do Węgier. Jego mieszkańcy w przeszłości zajmowali się hodowlą owiec i wypalaniem węgla; w średniowieczu działały tu kopalnie ołowiu.
Turystyczna miejscowość Ardovo jest znana dzięki Jaskini Ardovskiej, która nie została udostępniona do zwiedzania, ale jest objętym ochroną pomnikiem przyrody ze stanowiskiem archeologicznym. Ma szatę naciekową i zamieszkują ją rzadkie gatunki nietoperzy.
Cennymi tutejszymi zabytkami są: klasycystyczny kościół ewangelicki z 1788 roku, który został wzniesiony w najwyższym punkcie wsi i jest zabytkiem kultury o znaczeniu narodowym. Kolejnym ważnym zabytkiem jest murowane domostwo chłopskie - Mátéov dom z 1852 roku, który również jest zabytkiem kultury o znaczeniu narodowym i przykładem miejscowego budownictwa ludowego. Zwiedzających mogą w nim obejrzeć wystawę zabytkowych przedmiotów. W Ardovie zachowało się też kilka tradycyjnych domostw chłopskich.
Regularnie odbywają się wydarzenia kulturalno-integracyjne: karnawałowy bal maskowy – Zapusty, Dni Gminy, memoriał Ferenca Baka w piłce nożnej, Dzień Emeryta, Dzień Dziecka, Wieczór Mikołajkowy dla dzieci, Spotkanie przy herbacie w dniu św. Łucji, Jasełka.
Przetrwały tu też niektóre rzemiosła ludowe i tradycyjne zajęcia: wypalanie węgla drzewnego, wyrób stylisk, wyrób mioteł brzozowych, wyrób lalek z liści kukurydzy. Najaktywniejsze jest koło łowieckie i klub speleologiczny, które przyciągają tu odwiedzających nawet z innych regionów i krajów (Republiki Węgierskiej, Republiki Czeskiej).